Hipertensioni arterial – hta,
ose sëmundja hipertonike

HTA është një faktor madhor rreziku për:

• Sëmundjet e zemrës dhe të enëve të gjakut.
• Infarktin akut të miokardit.
• Dëmtimet e aortës dhe të arterieve të këmbëve.
• Disekimin dhe plasjen e aneurizmës së aortës ascendente (ngjitëse) dhe asaj të barkut.
• Sëmundjet e trurit dhe të veshkave.
• Dëmtimet e retinës së syrit.

HTA – klasifikimi nga pikëpamja etiologjike (e origjinës):

• HTA primar (esencial, idiopatik) prek rreth 90% të popullsisë. Quhet ndryshe edhe sëmundja e hipertensionit, të cilit nuk i dihet origjina (mund të jetë i trashëguar nga prindërit). Prek zakonisht moshën mbi 40 vjeç.
• HTA sekondar prek rreth 10 % të popullsisë. Zakonisht vjen si pasojë e një sëmundjeje tjetër. Disa nga këto sëmundje mund të jenë:
  • Sëmundjet e veshkave.
  • Të gjëndrave endokrine (si tiroidia, gjëndra mbiveshkore, etj).
  • Hipertensioni në gratë shtatzëna.
  • Sëmundjet e trurit.
  • Koarktacioni i aortës (sëmundje e lindur e aortës).
  • Përdorimi i drogave, alkoolit, etj.

Klasifikimi i HTA-së sipas stadeve (fazave):

HTA – klasifikimi nga pikëpamja klinike:

• HTA stadi I:
  • Nuk ka dëmtime në enët e gjakut dhe në organe (zemër, veshka, sy, tru, etj).
• HTA stadi II:
  • Mund të ketë trashje të mureve të zemrës dhe dëmtime të enëve të gjakut.
• HTA stadi III:
  • Mund të ketë dëmtime të organeve të tjera.
  • Mund të fillojë zgjerimi i dhomave të zemrës.
• HTA stadi IV:
  • Dhomat e zemrës janë të zgjeruara dhe funksioni pompë i zemrës është i dobësuar.
  • Ka dëmtime të rëndësishme edhe në organet e tjera.

Ankesat:

• TA (tensioni) nuk ka stabilitet.
• Dhimbje koke.
• Marrje mendsh, humbje ekuilibri.
• Marrje fryme.
• Shtrëngim në gjoks.
• Ndjenja e mbytjes.
• Të vjella.
• Në disa raste të dridhura dhe të ftohtë.
• Ndonjëherë errësim të shikimit, humbje të ndërgjegjes.

Diagnoza:

Konsulta me mjekun kardiolog:

• Mjeku dëgjon ankesat e të sëmurit.
• Mat dhe kontrollon TA (tensionin).
• Kontrollon mjekimin që është duke marrë i sëmuri.

Ekzaminimet që duhet të kryhen për të vendosur një diagnozë përfundimtare janë:

Holter i tensionit

Matës dhe regjistrues i tensionit të cilin i sëmuri e mban të lidhur 24/48 orë, gjatë aktivitetit të tij normal. Aparati mat dhe regjistron vlerat e TA-së çdo 30 minuta.

TTE

Ekokardiografi transtorakale triplex (2D, color, doppler) ose e njohur ndryshe si eko e zemrës. Me këtë ekzaminim shihet:

• Nëse ka trashje të mureve të zemrës, zmadhim të rrënjës së aortës dhe të aortës ascendente (ngjitëse).
• Nëse ka dëmtime në valvulat e zemrës, sidomos në atë të aortës.
• Duke parë dëmtimet që ka dhënë në zemër tensioni i lartë, mund të përcaktohet nëse sëmundja ka përparuar apo është në fillimet e saj.

Ekografi abdominale

Eko e barkut. Ky ekzaminim kryhet për të përjashtuar sëmundjet e tjera që mund të shkaktojnë tension të lartë. Këto sëmundje mund të jenë: të veshkave, ngushtime të lindura të arterieve që furnizojnë veshkat me gjak, sëmundje të gjëndrës mbiveshkore.

Ekografi e tiroides

Ky ekzaminim kryhet për të kontrolluar gjëndrën e tiroides, si shkaktare e mundshme e tensionit të lartë.

TSH, Ft3, Ft4

Analizat laboratorike të hormoneve të tiroides. Analiza gjaku të cilat kontrollojnë parametrat e gjëndrës së tiroides.

Lipidograma

Analizat laboratorike të yndyrave. Analiza gjaku të cilat kontrollojnë parametrat e yndyrave në gjak, si shoqëruese të shpeshta të tensionit të lartë. Nivelet e larta të tyre rrisin rrezikun e HTA-së në zemër dhe në enët e gjakut.

Glicemia/Glicemi 2h pas buke/HbA1c

Analiza laboratorike të sheqerit. Analizë gjaku që mat parametrat e sheqerit në gjak: esëll, 2 orë pas buke dhe hemoglobina e glukozuar. Diabeti rrit rrezikun e HTA-së për sëmundjet e zemrës dhe enët e gjakut.

Trajtimi:

Pas diagnostikimit me sëmundjen e hipertensionit arterial i sëmuri duhet:

• Të marrë mjekimin me medikamentet përkatëse në mënyrë të rregullt dhe rigoroze. Hipertensioni është një sëmundje që duhet të mjekohet përgjatë gjithë jetës. Dozat e medikamenteve i përcakton mjeku, ndërsa i sëmuri duhet të zbatojë udhëzimet me përpikëri.
• Të zbatojë një dietë ushqimore të shëndetshme, të kufizojë yndyrat e tepërta dhe sidomos kripën. I sëmuri duhet gjithmonë të mbajë një peshë normale.
• Të shmangë stresin sa më shumë të jetë e mundur.
• Të kontrollohet te mjeku kardiolog në mënyrë periodike për të mbajtur të stabilizuar dhe nën kontroll tensionin. Në këtë mënyrë mund të shmangë komplikacione të rënda si insulti cerebral (hemorragjia dhe/ose infarkti i trurit), infarkti i zemrës, dëmtimet e syrit dhe të enëve të gjakut, dëmtimi i veshkave (insuficenca renale etj).

Parandalimi:

• Sëmundja hipertonike e trashëguar është e vështirë të parandalohet. Është e rëndësishme të diagnostikohet shpejt dhe të fillohet mjekimi.
• Mund të parandalohen pasojat dhe/ose komplikacionet në tru, në zemër, si edhe në organet e tjera, duke kryer konsultat, ekzaminimet dhe trajtimet e lartpërmendura.
• Të zbatohen këshillat e mjekut në lidhje me ushqimin, dietën dhe aktivitetin fizik.




KUJDES! Teksti në këtë faqe është shkurtuar dhe thjeshtësuar për t'u bërë më i kuptueshem nga pacienti mesatar. Ai ka si qëllim informimin e publikut dhe nuk duhet në asnjë mënyrë të zëvendësojë konsultat mjekësore të specializuara.